Từng xem là "Căn cứ bí mật nhất thế giới", Long Tieng - nơi từng là cứ điểm hoạt động của CIA trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh - nay lại trở thành điểm đến hút khách tại Lào
Nằm sâu trong vùng rừng núi miền trung Lào, làng Long Tieng là nơi sinh sống của vài nghìn cư dân chủ yếu làm nông. Ngôi làng có vài hàng quán đơn sơ, hai nhà nghỉ nhỏ và một số cửa hàng cung cấp mọi vật dụng cần thiết, từ lương thực cho đến công cụ nông nghiệp tái chế từ vỏ bom cũ.
Tâm điểm của làng là đường băng dài 1.370 m, giờ đã nứt nẻ, với tháp điều khiển không lưu đổ sụp và phần lớn người dân chưa từng đi máy bay. Nhưng chính tại nơi tưởng chừng bình dị này lại chứa đựng một phần lịch sử bị lãng quên của thời kỳ đối đầu Đông - Tây.
Vị trí làng Long Tiêng trên bản đồ
THAM KHẢO: TOUR DU LỊCH LÀO
Hơn nửa thế kỷ trước, Long Tieng là một trong những căn cứ chiến lược của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA). Đường băng nhỏ từng đón tới 900 lượt cất, hạ cánh mỗi ngày, đưa hàng hóa và vũ khí tới các điểm nóng khắp đất nước. Ngay cả nhiều binh sĩ Mỹ cũng không hay biết về sự tồn tại của nơi này cho đến cuối những năm 1960.
Giờ đây, vùng đất từng là tuyệt mật đã trở thành không gian sinh hoạt công cộng. Trên đường băng cũ, trẻ em trượt xe, người già đi dạo, nông dân lùa bò qua lại trong bầu không khí yên bình. Dù chỉ cách thủ đô Vientiane khoảng 130 km, hành trình đến Long Tieng có thể kéo dài tới 8 tiếng vì điều kiện giao thông khó khăn: đường gập ghềnh, ổ gà chi chít, bụi mù do xe tải và nhiều đoạn nguy hiểm không có lan can bảo vệ. Nếu gặp sự cố giữa đường, du khách có thể mắc kẹt hàng giờ vì không có sóng điện thoại hay người trợ giúp. Tuy nhiên, đoạn đường gần tới làng đã được đổ bê tông, giúp hành trình dễ dàng hơn đôi chút.
Các nhà nghỉ tại đây khá đơn sơ, không có máy lạnh, chỉ trang bị quạt máy cũ. Một trong những trải nghiệm được nhiều du khách yêu thích là dạo bước trên đường băng vào buổi sáng sớm. Tháp điều khiển giờ chỉ còn một nửa, nhà chứa máy bay hoen gỉ, mọi thứ phủ màu thời gian và không có biển chỉ dẫn hay bia tưởng niệm.
Cách đường băng khoảng 100 m là căn nhà hai tầng từng là tổng hành dinh của tướng Vang Pao, người từng mệnh danh là Vua Mèo. Ngôi nhà hiện vẫn được rào kín, treo biển cảnh báo không vào nếu không có phép. Bên trong trống rỗng, không còn nội thất, chỉ còn vài vỏ đạn và đạn cối xếp gọn nơi góc nhà. Du khách được khuyến cáo không chạm vào hiện vật vì tiềm ẩn nguy cơ nổ.
Tầng trên của căn nhà đặt một bàn làm việc hướng ra đường băng. Từ đây, có thể nhìn toàn cảnh thung lũng với hình ảnh yên bình: chó chạy tung tăng, người đi dạo thảnh thơi dưới nắng sớm.
Theo tổ chức MAG chuyên rà phá bom mìn, khoảng 30% trong số 270 triệu quả bom Mỹ ném xuống Lào vẫn chưa phát nổ. Chúng vẫn là mối đe dọa cho người dân và cản trở sự phát triển của khu vực. Từ năm 1995, Mỹ đã chi hơn 390 triệu USD cho công tác xử lý bom mìn còn sót lại. Người dân địa phương vẫn giữ thói quen đi trên đường mòn quen thuộc để tránh bom chưa nổ. Còn trên đường băng, trẻ em đùa giỡn, xe trượt băng qua nền xi măng nứt vỡ - nơi từng chứng kiến hàng trăm máy bay vút lên trời mỗi ngày. Hôm nay, nơi ấy là biểu tượng của sự đổi thay: bình yên giữa tàn tích một thời xung đột.
