Trái ngược với quan niệm hiện đại tại Nhật Bản – nơi hình xăm thường bị gắn với cái nhìn tiêu cực – người Ainu bản địa từng xem việc xăm trên khuôn mặt và đôi tay phụ nữ là biểu tượng của sự trưởng thành cũng như nét đẹp truyền thống.
Laksmi Wijayanti, nhà sáng lập công ty du lịch Untold Japan Travel chuyên khai thác những khía cạnh ít người biết về văn hóa Nhật, chia sẻ rằng cô từng bắt gặp một phụ nữ có hình xăm trên gương mặt khi đến miền Bắc nước này. Điều khiến cô bất ngờ là xưa kia, hình xăm từng giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của một cộng đồng thiểu số.
Người Ainu, hậu duệ của tộc Jomon cổ, sinh sống chủ yếu tại đảo Hokkaido. Với họ, hình xăm – gọi là Sinuye – không chỉ đơn thuần là trang trí cơ thể mà còn mang ý nghĩa linh thiêng, gắn liền với các nghi thức đánh dấu từng giai đoạn trong cuộc đời người phụ nữ.
.jpg)
Xem thêm: Có nên mua JR Pass Nhật Bản?
Nghi thức và ý nghĩa
Trẻ em gái Ainu thường bắt đầu xăm từ 5–6 tuổi, khởi đầu với các họa tiết hình học nhỏ trên tay và cánh tay. Người ta tin rằng những hoa văn này có tác dụng trừ tà, bảo vệ sức khỏe.
Nghi lễ quan trọng nhất chính là xăm miệng. Từ độ tuổi thiếu nữ (12–13 tuổi), các bé gái được xăm một chấm nhỏ trên môi trên, dần mở rộng thành đường viền bao quanh miệng, cong nhẹ về hai má như một nụ cười vĩnh cửu. Đây là dấu mốc quan trọng để người phụ nữ đủ điều kiện kết hôn và cũng là “tấm vé” để họ được yên nghỉ nơi thế giới bên kia.
Quá trình xăm do những phụ nữ lớn tuổi, giàu kinh nghiệm đảm nhận. Dụng cụ truyền thống là con dao nhỏ gọi makiri, trước kia còn dùng mũi đá sắc. Sau khi rạch da, người thợ sẽ bôi muội than trộn cùng tro cây tần bì để khử trùng và tạo màu. Đau đớn, sưng tấy là điều khó tránh, nhưng chính sự chịu đựng này được xem là cách rèn luyện bản lĩnh, giúp phụ nữ mạnh mẽ hơn khi sinh nở.
Theo Romyn Hitchcock – nhà dân tộc học từng làm việc cho Viện Smithsonian cuối thế kỷ 19 – việc kiên nhẫn chịu đau trong nghi lễ xăm còn được coi như một thử thách về ý chí đối với các cô gái Ainu.
Sự mai một của phong tục
Từ thế kỷ 18, chính quyền Nhật Bản bắt đầu ban lệnh cấm nhằm đồng hóa người Ainu. Đến năm 1871, Ủy ban Phát triển Hokkaido chính thức cấm hoàn toàn tục xăm, coi đây là hủ tục tàn nhẫn. Tuy nhiên, người Ainu vẫn tìm cách chống đối vì tin rằng thiếu hình xăm, phụ nữ không thể lấy chồng và bị các vị thần nổi giận.
Một báo cáo từ thập niên 1880 ghi lại nỗi đau buồn sâu sắc của cộng đồng trước lệnh cấm này. Dù vậy, phong tục xăm dần biến mất. Người phụ nữ Ainu cuối cùng mang hình xăm truyền thống trọn vẹn qua đời vào năm 1998. Ngày nay, phụ nữ Ainu không còn xăm thật lên da, nhưng nhiều người vẫn vẽ hoa văn bằng mỹ phẩm trong lễ hội để giữ sợi dây kết nối với tổ tiên.
Trải nghiệm văn hóa
Du khách muốn tìm hiểu di sản đặc biệt này có thể đến Bảo tàng và Công viên Quốc gia Ainu Upopoy tại Shiraoi, Hokkaido. Đây là trung tâm văn hóa Ainu lớn nhất, nơi lưu giữ hiện vật, tái hiện nhà truyền thống và tổ chức các buổi trình diễn nghệ thuật, giúp công chúng hiểu rõ hơn về một nét văn hóa từng bị lãng quên của Nhật Bản.
(2).jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
