Tọa lạc giữa lòng thủ đô Bắc Kinh, Tử Cấm Thành – còn gọi là Cố Cung – là một trong những biểu tượng kiến trúc cổ nổi bật nhất thế giới. Trải qua hơn sáu thế kỷ, nơi đây từng là trung tâm quyền lực của các triều đại Minh và Thanh. Trong vô số chi tiết độc đáo tại công trình đồ sộ này, hàng đinh vàng trên cánh cổng Ngọ Môn vẫn luôn thu hút sự quan tâm đặc biệt vì mang theo nhiều lớp ý nghĩa lịch sử, văn hóa và tâm linh sâu sắc.
Cổng Ngọ Môn – chính diện và là lối vào quan trọng nhất của Tử Cấm Thành – được gắn 81 chiếc môn đinh bằng đồng mạ vàng, sắp xếp thành ma trận 9 hàng x 9 cột. Không đơn thuần là điểm nhấn trang trí, những chiếc đinh này còn phản ánh kỹ thuật xây dựng và tư tưởng phong kiến trong kiến trúc cung đình thời xưa.
Ban đầu, các đinh cửa được làm từ gỗ nhằm che đi đinh sắt dùng để cố định cửa gỗ lớn, vừa đảm bảo tính thẩm mỹ vừa tránh gây nguy hiểm khi va chạm. Tuy nhiên, vì gỗ dễ bị hư hại theo thời gian, người ta dần thay bằng đồng được mạ vàng – chất liệu không chỉ bền chắc mà còn tượng trưng cho sự cao quý và quyền lực. Loại đinh này không phổ biến, chỉ được phép xuất hiện tại các công trình của tầng lớp quý tộc hoặc cung đình.
Cách bố trí 81 chiếc đinh (tức 9x9) trên cổng Ngọ Môn có liên quan đến quan niệm cổ truyền của người Trung Hoa. Theo Hiệp hội Nghiên cứu châu Á (Association For Asian Studies), con số 9 là biểu tượng của cực dương – tượng trưng cho sự vĩnh cửu, tối cao và sức mạnh tuyệt đối của hoàng đế. Sự hiện diện của 81 chiếc đinh vì thế được xem như sự khẳng định cho vị thế "thiên tử" của người cai trị, đồng thời phản ánh sự trang nghiêm của Tử Cấm Thành – nơi mà chỉ những người thuộc hàng quyền quý mới được phép bước vào.
Xem thêm: Khám phá phố đi bộ Vương Phủ Tỉnh – Trái tim sôi động của Bắc Kinh về đêm
Không chỉ mang tính biểu trưng, số lượng đinh trên mỗi cổng trong Tử Cấm Thành còn thể hiện rõ ràng thứ bậc xã hội. Cổng chính của hoàng đế có đủ 81 đinh, trong khi cổng Đông Hoa dành cho quan lại chỉ có 72 đinh, còn các phủ đệ của thân vương thường được trang trí với 49 chiếc. Việc tự ý sử dụng số đinh vượt quá cấp bậc có thể bị quy là hành vi khi quân phạm thượng và bị xử phạt nghiêm khắc.
Về mặt phong thủy, người dân xưa quan niệm rằng 81 đinh vàng tại cổng Ngọ Môn mang "khí tức đế vương", có thể trừ tà, xua đuổi điều xui rủi và đem lại vận may. Tuy nhiên, chính vì thuộc về không gian linh thiêng và từng là nơi diễn ra những sự kiện mang tính định đoạt (như xử án hoặc ban hành chiếu chỉ), khu vực này được cho là mang "âm khí" nặng. Do đó, người dân và khách tham quan thường tránh chạm vào đinh cửa để không "rước họa vào thân".
Trong triều đại nhà Thanh, duy chỉ trong dịp lễ hội đèn lồng đầu năm, người dân mới được phép đến gần và chạm tay vào đinh cửa để cầu phúc. Ngoài những thời khắc đặc biệt như vậy, sự tôn nghiêm và lòng kính sợ quyền lực hoàng gia khiến mọi người giữ khoảng cách nhất định khi đứng trước Ngọ Môn.
Bước sang thời hiện đại, lý do không chạm vào đinh vàng không còn chỉ vì tín ngưỡng mà còn nhằm bảo tồn di tích. Với hàng triệu lượt du khách ghé thăm Tử Cấm Thành mỗi năm, việc nhiều người cùng chạm vào sẽ gây mài mòn và tổn hại cho lớp đồng quý giá. Vì lý do đó, Ban quản lý Cố Cung đã cho lắp tấm kính bảo vệ phía trước cánh cửa nhằm ngăn tiếp xúc trực tiếp và giữ nguyên tình trạng hiện vật như ban đầu.
Việc bảo tồn các chi tiết như 81 chiếc môn đinh là một phần quan trọng trong nỗ lực gìn giữ Tử Cấm Thành – di sản văn hóa thế giới được UNESCO công nhận – không chỉ như một công trình kiến trúc vĩ đại, mà còn là biểu tượng văn hóa sâu sắc của một nền đế chế từng hưng thịnh.
